Poezja działania bez działania

"Kiedy nauczymy się współdziałać z naszą Wewnętrzną Naturą i z prawami natury działającymi wokół nas - osiągniemy poziom Wu Wei. Wówczas będziemy współdziałali z naturalnym porządkiem rzeczy i kierowali się zasadą najmniejszego wysiłku. Ponieważ świat przyrody kieruje się tą zasadą, nigdy nie popełnia błędów. Błędy popełnia człowiek - albo też wydaje mu się, że je popełnia - istota z przeładowanym Rozumem, która separuje się od tak pomocnego systemu praw natury przez ingerowanie weń i staranie się za wszelką cenę.
[...] Inteligencja, jak zwykle, przypisuje sobie wszystkie możliwe zasługi. Ale to nie dzięki Inteligentnemu Umysłowi wszystko się udaje. To dzięki takiemu umysłowi, który widzi, co ma przed sobą, i postępuje zgodnie z naturą rzeczy.
Kiedy działasz zgodnie z Wu Wei, okrągły kołek wchodzi w okrągłą dziurkę, a kwadratowy - w kwadratową. Bez napięcia, bez wysiłku. Egoistyczna Żądza stara się wepchnąć okrągły kołek w kwadratową dziurkę, a kwadratowy kołek w okrągłą dziurkę. Inteligencja próbuje wymyślić chytrzejsze sposoby, aby kołki weszły w takie dziurki, do których nie pasują. Wiedza stara się ustalić, dlaczego okrągłe kołki pasują do okrągłych dziurek, a nie pasują do kwadratowych. Wu Wei nie próbuje. Nie myśli o tym. Po prostu to robi. A kiedy to robi, zdaje się, jakby nic takiego nie robiło. Ale Wszystko Jest Zrobione."

Benjamin Hoff, Tao Kubusia Puchatka, przełożył R. T. Prinke, Poznań 1995, s. 60 i 65.

De

"De oznacza cnotę, moc albo wewnętrzną właściwość każdej rzeczy. Pielęgnując cnotę rolnik pochyla się nad każdą sadzonką ryżu, aby pola zazieleniły się i wydały plon zgodny ze swoim przeznaczeniem. Mistrz sztuki walki osiąga taką moc, że nie musi nawet dobywać miecza, aby wokół panował porządek. Cnotliwy władca daje przykład swemu ludowi. Utrzymuje ład nie narzucając go, przewodzi nie podejmując w tym celu działań.
Sens drogi może się objawić przypadkiem, nieoczekiwanie, w trakcie podejmowania codziennych czynności, które są już tak utrwalone i perfekcyjnie wykonywane, że nie pochłaniają ani umysłu, ani serca. Oświecenia można doznać spoglądając na kamień, na ziarnko ryżu, albo zanurzając dłoń w wodzie."

Alina Drapella-Hermansdorfer, Dao – droga między niebem a ziemią. O poszukiwaniu harmonii w Chinach, Autoportret nr 12, s. 20-21.

Wu wei

"Czyń wszystko, nie robiąc niczego,
staraj się bez wysiłku"

Lao-tsy, Wielka Księga Tao, przekład J. Zawadzki, Szczecin 2004, s. 82.

Źródło

"Tao jest źródłem i tego, i tego.
Ale samo w sobie nie jest ani pełne, ani puste.
Tao zarówno odmładza, jak i postarza,
ale samo nie jest ani młode, ani stare.
Stanowi przyczynę bytu i niebytu,
ale nie jest ani bytem, ani niebytem.
Tao scala i niweczy,
ale nie jest ani Wszystkim, ani Niczym"."

Thomas Merton, Droga Chuang Tzu, przekład M. Godyń, Kraków 2005, s. 132.

Słuchaj serca

"Starożytni wiedzieli, że życie przyszło tylko na chwilę, a śmierć tylko na chwilę odeszła. Dlatego w działaniach kierowali się sercem, nie wyrzekając się naturalnych przyjemności. Nie odrzucając przyjemności należących do życia cielesnego, nie byli motywowani pragnieniem sławy. Podążali za naturalnymi skłonnościami, nie stając na drodze przyjemności tysięcy istnień. Ponieważ sława po śmierci nie była ich celem, kary nie miały do nich zastosowania. Nie uważali sławy i długowieczności za powód do chwały."

Liezi, Prawdziwa Księga Pustki. Przypowieści taoistyczne, przekład M. Jacoby, Warszawa 2006, s. 103.

Koło natury obraca się nieprzerwanie

"Koło natury obraca się nieprzerwanie. Ostatni staje się pierwszym, a pierwszy, ostatnim. Zimne rzeczy stają się gorące, a gorące zamieniają się w zimne. Słabość przezwycięża siłę. Tracimy pozyskane rzeczy. Mędrzec unika wysiłku, pragnienia i lenistwa."

Aleister Crowley, Tao Te Cing, Lashtal Press 2007, s. 54 (Rozdział XXIX, pkt 2).

Przystosowanie

Wszystko ma swój czas i miejsce

Nieociosany Kloc

"Istotą zasady Nieociosanego Kloca jest to, że wszelkie rzeczy w swej pierwotnej prostocie zawierają własną naturalną moc, która to moc może być łatwo zniszczona i utracona, kiedy zmienia się tę prostotę. Słownik chiński dla pisanego znaku P'u podaje następujące znaczenia: "naturalny, prosty, zwykły, uczciwy".
[...] Nieociosany Kloc, potrafi osiągnąć to, co chce, ponieważ jego umysł jest prosty. Jak powie wam każdy stary taoista, jaki wyjdzie z lasu, prosty umysł niekoniecznie oznacza głupotę. Jest dość znaczące, że ideał taoizmu to cichy, spokojny, refleksyjny "umysł-zwierciadło" Nieociosanego Kloca.
[...] Kiedy odrzucisz arogancję, komplikację i kilka innych rzeczy, które wchodzą ci w paradę, wcześniej czy później odkryjesz tę prostą i mistyczną tajemnicę, znaną dzieciom i innym Nieociosanym Klocom: Życie jest Radosne.
[...] Stan Nieociosanego Kloca daje umiejętność radowania się tym, co proste i ciche, naturalne i oczywiste. Wraz z tym przychodzi umiejętność spontanicznego działania, które osiąga właściwy cel, choć może się to wielu osobom czasami wydawać dziwne."

Benjamin Hoff, Tao Kubusia Puchatka, przełożył R. T. Prinke, Poznań 1995, s. 18, 19, 25, 26.

W harmonii z Naturą

"wierzono, że ludzie otrzymują wsparcie od niewidocznych sił, kiedy pozostają w harmonii z Naturą."

Thomas Cleary, Istota Tao, przełożyli S. Musielak, R. Bąk, K. Fordoński, Poznań 2000, s. 171.

Tajemnica tajemnic

"Zwane jest tao. Ponieważ jest we wszystkim, jest też pomiędzy wszystkim. Jest wszędzie i w każdej chwili. Nie jest żadną tajemnicą. Gdy jednak zaczniesz go szukać, przeoczysz je. Kiedy zaczniesz o nim myśleć, myśli się poplączą."

Ray Grigg, Tao związków miłosnych, przełożyli B. i J. Moderscy, Poznań 2002, s. 29.

Radość śmierci

"- Sędziwy wiek jest pragnieniem wszystkich, śmierć natomiast utrapieniem - rzekł Zi Xia. - Ty zaś radujesz się właśnie śmiercią. Dlaczego?
- Śmierć prowadzi do życia, śmierć i życie odchodzą i powracają - odpowiedział Lin Lei. - Umieram tu, ale kto wie, czy nie odrodzę się tam? Skąd wiedzieć, czy życie i śmierć nie są tożsame? Skąd wiedzieć, czy nie błądzimy, usilnie trzymając się życia? Skąd wiedzieć, czy moja dzisiejsza śmierć nie przewyższy całego wcześniejszego życia?"

Liezi, Prawdziwa Księga Pustki. Przypowieści taoistyczne, przekład M. Jacoby, Warszawa 2006, s. 13.

Kosmos czyli porządek

"własna droga" każdej rzeczy jest "własną drogą" wszechświata, tao. Współzależność wszystkich istot zachowa naturalną harmonię, jeśli pozostawi się je samym sobie i nie będą zmuszane do przystosowania się za pomocą arbitralnych, sztucznych i abstrakcyjnych środków porządkowych."

Alan Watts, Tao strumienia, przekład M. Obarski, Poznań 1996, s. 82.

Prawda instynktu

"Wszystkie kodeksy moralne w swej niezmierzonej, zróżnicowanej głupocie posiadają jeden wspólny czynnik: głoszą, że znają motywy i metody lepsze od tych, które znane są naturze. [...] Albowiem niszcząc naszą "wysoką" moralność i opierając się na naturalnym instynkcie jako jedynym przewodniku, nieświadomie docieramy do najprostszych, a zarazem najbardziej podniosłych spośród wszystkich koncepcji etycznych i duchowych."

Aleister Crowley, Krótkie eseje o prawdzie, Warszawa 2001, s. 90 i 91.

Dryf

"idź ścieżką Niczego i zmierzaj Nigdzie"

Benjamin Hoff, Tao Kubusia Puchatka, przełożył R. T. Prinke, Poznań 1995, s. 123.

Droga

"Tak czy inaczej, "droga" Chuang Tzu ma w sobie jakąś tajemnicę, ponieważ jest tak prosta, że prowadzi nas, nie będąc w ogóle drogą. [...] na tego rodzaju drogę wchodzimy wówczas, gdy porzuciliśmy wszystkie inne i w pewnym sensie nie mamy dokąd pójść."

Thomas Merton, Droga Chuang Tzu, przekład M. Godyń, Kraków 2005, s. 11.

W rytmie natury

"Pracuję, kiedy wstaje słońce,
Odpoczywam, gdy słońce zachodzi,
Żeby pić, drążę własną studnię,
Żeby jeść, uprawiam moje pole,
I cóż mnie obchodzi potęga cesarza!"

piosenka Ubijacza Ziemi, sprzed epoki Han, 221-206 B.C.
[w:] Liezi, Prawdziwa Księga Pustki. Przypowieści taoistyczne,
przekład M. Jacoby, Warszawa 2006, s. 4.